मंसिर १२, पहिलो नेपाल – आउँदो जनवरी ५ देखि भारतको तीनवटा जलमार्गमा नेपाली पानीजहाज चलाउन सकिने भएको छ । मंगलबारदेखि दुईदिन बसेको नेपाल–भारत ट्रान्जिट (पारवहन) सन्धि र त्यसको विस्तृत पुनरावलोकनका लागि बसेको सहसचिवस्तरीय बैठकले नयाँ सन्धिको मस्यौदा तयार पारेसँगै नेपालले भारतीय जलमार्गमा नेपाली पानीजहाज चलाउन बाटो खुलेको हो । सहसचिवस्तरीय बैठकमा दुवै मुलुकले आन्तरिक प्रक्रिया पूरा गरी अन्तिम रुप दिएको पारवहन सन्धि र सोको प्रोटोकलमा यथाशिघ्र हस्ताक्षर गर्ने सहमति गरेसँगै सन्धि २०२० जनवरी ५ देखि कार्यान्वयनमा आउनेछ ।
सन्धिको नयाँ मस्यौदामा हालसम्म पारवहन सन्धि, सोको प्रोटोकल र समझदारीलाई संशोधन गर्न विभिन्न चरणमा आदानप्रदान भएको लेटर अफ एक्स्चेन्जहरु समावेश छन् । जसमा तेस्रो मुलुकसँगको व्यापारमा नेपाली ध्वजावाहक पानीजहाज भारतीय जलमार्गमा चलाउन पाइने तथा नेपालका थप दुईवटा नाकालाई रेलमार्फत् हुने बल्क कार्गोको सुविधा दिने उल्लेख छ ।
सन्धिको मस्यौदामा नेपाल र भारतका प्रधानमन्त्रीस्तरबाट भएको निर्देशनअनुसार नेपालको ट्रान्जिटका लागि आन्तरिक जलमार्ग उपयोग गर्न पाउने व्यवस्था उल्लेख छ । जसमा जलमार्ग एवम् बहुविधिक (मल्टिमोडल अर्थात् जलमार्ग र सडकमार्ग वा दुवै) ढुवानीका रुट, प्रक्रिया र व्यवस्था, भन्सार सहजीकरण र नेपाली ध्वजावाहक पानीजहाज सञ्चालनका व्यवस्था सामेल छन् ।
आउँदो जनवरी ५ देखि भारतको तीनवटा जलमार्गमा नेपाली पानीजहाज चलाउन सकिने भएको छ । छ जसमार्फत् तेस्रो देशसँग व्यापार गर्न सकिने छ । सन्धि संशोधनपछि तेस्रो मुलुकसँगको व्यापारका लागि नेपाली पानी जहाज चलाउन तीनवटा रुट प्राप्त हुनेछन् । नेपाली पानी जहाजले कलकत्ता–कालुघाट, कलकत्ता–साहिबगञ्ज र कलकत्ता–बनारससम्म सञ्चालनको अनुमति पाउने भएका हुन् ।
यसअघि गंगा जलमार्गमा नेपाली पानीजहाज चलाउने सम्बन्धि लेटर अफ एक्सचेन्ज (एलओई)मा भारतीय पक्षले सहमति जनाएको थियो ।
