लामो समय बन्द भएर अहिले सञ्चालन हुन थालेको पश्चिम नवलपरासीको सुनवल १ स्थित लुम्बिनी चिनी मिलला स्थानीयले ताला लगाएका छन् । पूर्व सहमति अनुसार प्रदूषण नियन्त्रणमा कुनै चासो नदिएको भन्दै स्थानीयले तालाबन्दी गरेका हुन् ।
उद्योग परिसरमा धानको भूस जलाउँदा खरानीसहितको कालोधुलो र उखु क्रसिङको फोहोरको कारण सो क्षेत्रमा बस्नै नसकिने गरी प्रदूषण फैलिएको स्थानीयको गुनासो छ ।
पटक पटक उद्योगलाई प्रदूषण नियन्त्रण गर्न ध्यानाकर्षण गराए पनि उद्योगले अटेर गरेका कारण बाध्य भएर तालाबन्दी गर्नुपरेको उनीहरूको दाबी छ ।
उद्योग सञ्चालनका क्रममा इन्धनको रूपमा प्रयोग गरिने भुसबाट कालो धुलोको कणहरू सो क्षेत्रका घरघरमा फैलिएको छ । कालोधुलोले बालीनाली र मानव स्वास्थ्यमा नकारात्मक प्रभाव पारेको भन्दै स्थानीयले उद्योगमा तालाबन्दी गरी समस्या समाधान नभएसम्म उद्योग नचलाउन चेतावनी दिएको स्थानीय जीवन पौडेलले बताए ।
मानव स्वास्थ्यमा मात्रै होइन धुलोका कारण कपडा सुकाउनसमेत नमिल्ने र धेरै गन्याएर हिँडडुल गर्न पनि अप्ठ्यारो भएको स्थानीयको गुनासो छ ।
उद्योगले केही दिन अगाडिबाट उखु क्रसिङ्ग सुरु गरेपछि प्रदूषण फैलिएको हो । चिनी मिलबाट उत्सर्जित प्रदूषणका कारण सुनवल क्षेत्रका बासिन्दाले सास्ती खेप्नुपरेको भन्दै स्थानीयले लगातार आवाज उठाएका छन् ।
मिलले प्रदूषण नियन्त्रण गर्न नसक्दा सुनवलवासी यसअघि पनि पटक–पटक आन्दोलित भएका थिए । त्यहाँबाट उत्सर्जित दूषित धुवाँ, निर्मलीकरण नगरिएको फोहोरले वातावरण प्रदूषण गरेको उनीहरूको भनाइ छ ।
मिलबाट निस्किएको धुलो धुवाँले स्वास्थ्यमा समेत असर पुग्न थालेको सुनवलकी स्थानीयवासी बिन्दु घिमिरे बताउँछिन् । ‘धुवाँले सास फेर्न अप्ठ्यारो हुने र गन्धले उस्तै समस्या पारेको, ‘सुकाएको कपडा तथा कारेसाबारी र तरकारीमा असर पुगेको उनको भनाइ छ ।
स्थानीय राममनोहर कुर्मीका अनुसार घरबाहिर राखेको समानहरू सबै कालो हुने र घरभित्रै बसेर खाना खाँदा पनि खाना भरी धुलो बस्ने समस्या बढेको छ ।
गन्ध र प्रदूषणका कारण ठूलै रोग लाग्ने त्रास स्थानीयमा बढेको छ ।
चिनी मिल उद्योगको प्रदूषणले खेतबारीमा लगाइएको तरकारी र अन्नबालीसमेत धुवाँधुलोले क्षति पुर्याएको सुनवलका बुद्धि पोखरेलको भनाइ छ ।
अधिक प्रदूषण भएपछि स्थानीयवासीले संघर्ष समिति गठन गरेर विरोधमा उत्रिएका छन् । प्रदूषण नियन्त्रण संघर्ष समितिका सचिव जीवन पौडेलले पटक–पटक उद्योगसँग प्रदूषण नियन्त्रण गर्न माग गरे पनि त्यसका लागि मिल सञ्चालकले चासो नदिएको गुनासो गर्छन् ।
यसो त यसअघि स्थानीयवासीसँग मिलले प्रदूषण नियन्त्रण गर्न तीन बुँदे सहमति गरिसकेको थियो तर उक्त सहमति कार्यान्वयनमा मिलले चासो नदिएको स्थानीयको भनाइ छ । चिनी मिलले प्रदूषण नियन्त्रणका लागि उद्योगले केही योजना बनाएपनि त्यसको कार्यान्वयन भने हुन सकेको छैन ।
उद्योगका प्रशासन प्रमुख कुश सुवेदीले आफूहरूले प्रदूषण नियन्त्रणका लागि उपकरण खरिद प्रक्रिया सुरु गरेको बताउँदै केही दिनभित्रै समस्या समाधान हुने बताएका छन् । उत्सर्जित फोहोर पानी शुद्धीकरणका लागि वाटर फिटनेस प्लान्ट जडानको काम पनि केही दिनमा सुरु हुनेछ ।
सुनवल नगरपालिका प्रमुख विमला अर्यालले उद्योग सञ्चालक र स्थानीयलाई सँगै राखेर छलफल सुरु भएको र छिटै विकल्पमा समाधान निकालिने बताइन् ।
‘आज दुवै पक्षबीच छलफल सुरु भएको छ, स्थानीयले समस्या समाधान नभए उद्योग चलाउन नदिने भनेपछि विवाद भएको हो, विकल्पमा उपाय खोज्दैछौं, उद्योगको तर्फबाट तत्काल वैकल्पिक उपाय खोजेर समाधान निकाल्न हामीले समन्वय गरेका छौँ’, उनले भनिन् ।
